Độc đáo, tinh tế trong đường nét và quyến rũ trong sắc màu, Yuzen – kỹ thuật nhuộm vẽ truyền thống của Nhật Bản đã góp phần thổi hồn vào trang phục Nhật, đặc biệt là đối với những bộ Kimono danh tiếng của xứ Phù Tang này.
Yuzen được phát minh vào đầu thế kỷ 18, giữa thời đại Edo bởi một họa sĩ ở Tokyo có tên là Miyazaki Yuzen-sai, và ngay lập tức nó đã trở thành nghệ thuật nền tảng tân tiến nhất trong kỹ thuật nhuộm kimono. Về cơ bản Yuzen là một hỗn hợp được hòa trộn bằng tay và sơn vẽ lên vải, có thể sử dụng cùng các khuôn mẫu hoa văn kết hợp với các đường viền, nếp gấp, bện xoắn…của kỹ thuật shibori. Những đường ren rời của hình họa tiết bên ngoài được dán vào vải, sau đó áp dụng kỹ thuật nhuộm theo kiểu chuyển tiếp màu sắc một cách tinh tế. Thanh nhã, mềm mại, tinh xảo và giá thành cao chính là đặc điểm của Yuzen. Các motif truyền thống cùng các họa tiết trang trí mang khái niệm biểu tượng là phổ biến và được ưa chuộng nhất. Những chiếc lá vàng cùng các đường thêu ren thường được sử dụng để tạo nên một kết thúc hoàn chỉnh trong bố cục của Yuzen.
Tính nổi trội của Yuzen được thể hiện qua độ bền của màu sắc, chịu được nước, áp dụng được cho nhiều loại vải và vẫn giữ được đặc tính riêng của từng loại vải sau khi nhuộm. Một lợi thế nữa của Yuzen là kỹ thuật nhuộm hết sức chính xác đối với những đường nét mảnh, và ngay cả những mũi thêu, mũi móc. Rất nhiều màu sắc, thậm chí cả các màu trung tính cũng có thể được biểu hiện thành công bằng với Yuzen, và kỹ thuật sơn nhuộm này rất phù hợp với khí hậu ẩm của Nhật Bản.
Để tạo nên một tác phẩm Yuzen hoàn chỉnh đòi hỏi phải mất rất nhiều thời gian và công sức. Quá trình nhuộm Yuzen truyền thống được thực hiện theo một chu trình cơ bản được lặp đi lặp lại tùy theo từng mẫu thiết kế:
1. Những đường nét cơ bản được vẽ lên vải bằng nước hoa rau trai (spiderwort), màu vẽ này có thể được tẩy sạch bằng nước.
2. Người ta dùng keo phết lên các họa tiết đã vẽ. Loại keo này được làm từ gạo nếp, ngày nay được thay thế bởi keo nhựa tổng hợp để có thể vẽ những nét thật sắc mảnh.
3. Các mảng họa tiết, hoa văn tạo nên từu những nét vẽ bằng keo ấy sẽ được sơn phủ bởi nước đậu. Việc này giúp cho lớp keo ngâm sâu hơn và tránh việc màu sắc lan ra ngoài.
4. Dùng màu sơn lên vải với phần biên được sơn bằng bút lông nhỏ để biểu đặt họa tiết một cách sắc nét.
5. Tiếp đó là sấy khô màu sơn. Những họa tiết kề sát nhau không được sơn cùng lúc, vì vậy thường sẽ tốn rất nhiều thời gian để nhuộm hết những mẫu vải có nhiều hoa văn nhỏ.
6. Sau đó phết thêm một lớp keo lên trên các họa tiết đã sơn và tô màu nền.
7. Cuối cùng là giũ vải trong nước và chỉnh sửa những điểm bị loang màu.
Mỗi một khâu trên đều được thực hiện bởi một nghệ nhân giàu kinh nghiệm. Người chịu trách nhiệm kiểm soát và phối hợp các bước trên để tạo nên một tác phẩm Yuzen hoàn thiện được gọi là Senshyo.Và các nghệ nhân Yuzen đã mang vạn vật thiên nhiên vào trong các tác phẩm của mình, để rồi chính những tác phẩm đó lại tô điểm thêm sắc màu cho cuộc sống.
Màu sắc, đường nét sống động giàu ngôn ngữ biểu cảm của Yuzen không chỉ mang đến sự độc đáo, quyến rũ cho các trang phục truyền thống của Nhật Bản mà còn là kho tàng quý giá để tạo nên một cảm xúc Yuzen rất riêng cho những bộ trang phục hiện đại..
-Kainu-
Nguồn:
http://web.kyoto-inet.or.jp
http://www.duhocnhat.vn
