Sợi Tự Nhiên Dùng Trong May Mặc Để có được những bộ trang phục chúng ta đang mặc, các sợi vải đã phải qua rất nhiều quá trình: kéo sợi, dệt, xử lý hóa học, nhuộm, may… Và các sợi vải ấy có thể có nguồn gốc từ thiên nhiên, có thể là sợi tổng hợp hoặc cũng có thể là một loại sợi pha kết hợp giữa sợi thiên nhiên và sợi tổng hợp. Mỗi loại sợi đều có những đặc tính và ưu nhược điểm riêng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về vật liệu sợi từ tự nhiên nhé.

Vải sợi thiên nhiên là loại vải được dệt từ các sợi có sẵn trong thiên nhiên mà chủ yếu là từ các loại cây trồng do con người trồng và chăm sóc để khai thác lấy sợi để dệt vải, đây là loại vải sợi chính được sử dụng từ hàng ngàn năm qua, từ thời cổ đại cho đến trước khi cuộc cách mạng công nghiệp bắt đầu, loài người chỉ sử dụng các loại vải từ tự nhiên để làm trang phục. Các loại cây trồng chính để thu lấy sợi dệt vải đó là cây bông vải, cây lanh, cây gai, cây đay, chúng ta có thể thu được các loại sợi lanh, sợi gai, sợi đay để dệt ra các loại vải theo phương pháp thủ công hay công nghiệp.

Ngoài các loại vải sợi tự nhiên có nguồn gốc từ thực vật thì cũng có nhiều loại vải sợi có nguồn gốc từ động vật như: vải lụa tơ tằm thu được từ việc nuôi tằm lấy tơ hay như sợi len thu được từ lông các loài thú như cừu, dê, lạc đà, thỏ mà chủ yếu là từ cừu. Vải sợi thiên nhiên được dùng phổ biến trên thế giới cũng như ở nước ta là vải dệt từ sợi bông, vải len, dạ và lụa tơ tằm.

Dưới đây, Hocmay.vn giới thiệu đến các bạn những loại vật liệu sợi đến từ tự nhiên và một trong số những loại sợi này có thể sẽ khiến bạn kinh ngạc đấy.

Bạn đang xem bài viết: Những Vật Liệu Sợi Tự Nhiên Dùng Trong May Mặc – Một Số Có Thể Khiến Bạn Kinh Ngạc

Những Vật Liệu Sợi Tự Nhiên Dùng Trong May Mặc

Sợi chuối được lấy từ các lớp vỏ quanh thân cây chuối. Mỗi lớp vỏ thân chuối sẽ được cắt thành những dải dài sau đó loại bỏ hết phần cùi thịt để giữ lại phần xơ sợi. Các sợi sau đó được rửa sạch và sấy hoặc phơi khô.

Sợi chuối được đánh giá cao bởi độ bền chắc, sợi dài. Chiều dài sợi có thể lên đến 3 mét. Sợi chuối là một lựa chọn thay thế hoàn hảo cho tất cả các sợi tổng hợp và tự nhiên. Sợi chuối thân thiện với môi trường, không chứa hóa chất, không độc hại và không mùi. Tính làm mát tự nhiên từ sợi chuối giúp bảo vệ sức khoẻ của người sử dụng và an toàn 100% vì không sử dụng hoá chất độc hại.

Philippines  là quốc gia sản xuất sợi chuối hàng đầu thế giới, nơi mà diện tích trồng chuối lên đến 130.000 ha bởi khoảng 90.000 trang trại. Chuối cũng được trồng nhiều ở các quốc gia Đông Nam Á khác, đối thủ gần nhất của Philippines là Ecuador, nơi chuối được trồng trên các khu vực lớn và sản xuất ngày càng được cơ giới hóa.

Ứng dụng của sợi chuối:

Trong thế kỷ 19, sợi chuối đã được sử dụng rộng rãi cho sản xuất giấy, đặc biệt là phong bì được làm từ sợi chuối.

Ngày nay, sợi chuối vẫn được sử dụng để làm dây thừng, dây bện, dây câu và lưới, cũng như vải thô. Ngoài ra sợi chuối còn được sử dụng cho sản xuất quần áo, rèm cửa và đồ nội thất.

Giấy làm từ bột giấy chuối được sử dụng trong giấy lọc thuốc lá, túi trà và vỏ xúc xích, và cả trong giấy tiền tệ (tiền giấy bằng đồng Yên Nhật có chứa tới 30% sợi chuối).
Mercedes Benz đã sử dụng hỗn hợp nhựa nhiệt dẻo polypropylen và sợi chuối trong các bộ phận thân xe. Theo ước tính, sản xuất sợi chuối sử dụng năng lượng ít hơn 60% so với sản xuất sợi thủy tinh.

Sản xuất và thương mại:

Sản xuất sợi chuối toàn thế giới có giá trị khoảng 30 triệu đô la một năm. Hầu như tất cả sợi chuối sản xuất được xuất khẩu, chủ yếu sang châu Âu, Nhật Bản và Hoa Kỳ.

Xem thêm bài viết:  hướng dẫn kỹ thuật may chiết ly

Sợi dừa

Xơ, sợi dừa được chiết xuất từ ​​lớp vỏ ngoài của quả dừa, xơ dừa được tìm thấy trong dây thừng, nệm, bàn chải, vải địa kỹ thuật và ghế ô tô. Dừa được trồng trên 10 triệu ha đất trên khắp vùng nhiệt đới. Có hai loại xơ dừa: xơ nâu, thu được từ dừa trưởng thành và xơ trắng mịn hơn, được chiết xuất từ ​​dừa xanh chưa trưởng thành sau khi ngâm đến 10 tháng.

Sợi xơ dừa có chiều dài lên tới 35 cm với đường kính 12-25 micro mét. Trong số các loại sợi thực vật, xơ dừa là một trong những sợi có hàm lượng lignin cao nhất, làm cho nó bền chắc hơn nhưng kém linh hoạt hơn so với bông và không phù hợp để nhuộm. Độ bền kéo của xơ dừa thấp hơn so với sợi chuối, nhưng nó có khả năng chống chịu tốt với tác động của vi sinh vật và nước mặn.

Ngành công nghiệp xơ dừa được phát triển hoàn toàn ở Ấn Độ và Sri Lanka, nhưng đóng vai trò quan trọng về kinh tế đối với Brazil, Indonesia, Philippines và Việt Nam. Dừa thường được trồng bởi những người nông dân với quy mô nhỏ, những người sử dụng các nhà máy địa phương để khai thác xơ.

Ứng dụng của xơ sợi dừa:

Xơ dừa trắng kéo thành sợi được sử dụng trong sản xuất dây thừng và nhờ khả năng chống nước mặn tốt, nó được sử dụng  cho sản xuất lưới đánh cá.
Xơ dừa được sử dụng trong bao tải, bàn chải, tấm thảm chùi chân, thảm, nệm, tấm cách nhiệt và bao bì.

Vải địa kỹ thuật làm từ lưới xơ dừa có độ bền cao, hấp thụ nước, chống lại ánh sáng mặt trời, tạo điều kiện cho hạt nảy mầm và có khả năng phân hủy 100%.

Sản xuất và thương mại:

Trên toàn cầu, khoảng 500.000 tấn xơ dừa được sản xuất hàng năm, chủ yếu ở Ấn Độ và Sri Lanka. Tổng giá trị của nó ước tính khoảng 100 triệu đô la. Ấn Độ và Sri Lanka cũng là những nhà xuất khẩu chính, tiếp theo là Thái Lan, Việt Nam, Philippines và Indonesia. Khoảng một nửa số xơ dừa được sản xuất được xuất khẩu dưới dạng sợi thô. Số lượng nhỏ hơn được xuất khẩu dưới dạng sợi.

Tơ sen

Mặc dù khá mới ở Việt Nam nhưng tại Mynamar, nghề dệt vải lụa thủ công từ tơ sen của nước này có từ khoảng năm 1910 và khởi nguồn từ ngôi làng KyaingKan (Chaing Kham) – cực nam của hồ Inlay với sản phẩm ban đầu là tấm áo cà sa dâng lên các nhà sư trụ trì trong vùng.

Toàn bộ quá trình khai thác sợi, kéo các sợi tơ thành sợi và dệt vải hoàn toàn thủ công khiến quá trình mất thời gian. Điều này cũng giới hạn số lượng vải được sản xuất. Cuống sen sau khi được thu về sẽ phải rửa sạch bùn và gai, cuống càng sạch thì sợi tơ càng trắng đẹp. Tất cả các cọng sen phải được xử lý trong vòng 24 tiếng đồng hồ, nếu không cọng bị khô lại, tơ sẽ hỏng hoàn toàn. Để lấy được tơ, phải dùng dao khứa xung quanh cuống sen, sau đó dùng tay vặn và kéo tơ, đồng thời vê cho sợi tơ sen tròn lại. Công đoạn này phải diễn ra khéo léo, không cắt quá sâu nếu không sẽ làm đứt luôn sợi tơ bên trong.

Lụa tơ sen không được nhuộm nhiều mà thường hay để màu mộc, gồm hai màu ngà vàng và nâu. Khăn, áo… từ lụa tơ sen thường không mịn, nhẵn và đẹp mắt như lụa tơ tằm, nhưng khá nhẹ và xốp.

Ứng dụng của sợi tơ sen:

Tại Myanmar, phần lớn các sản phẩm từ lụa tơ tằm hay lụa sen khăn quàng cổ, khăn che tóc, longi (một loại trang phục truyền thống của người Myanmar, giống như váy quấn, dài đến mắt cá chân, dành cho cả đàn ông và phụ nữ).

Ở Việt Nam, sản phẩm chủ yếu được dệt từ tơ sen là khăn.

Sản xuất và thương mại:

Lụa tơ sen hiện nay đang được giữ gìn và phát triển khá tốt ở Inn Paw Khon – Myanmar. Chính nghề dệt lụa độc đáo này đang góp phần thu hút ngày càng đông khách du lịch từ khắp nơi đến với ngôi làng nhỏ trên hồ này để tận mắt ngắm nhìn, nghe và tự tay chạm vào loại lụa độc nhất vô nhị trên thế giới này.

Tại Việt Nam, nghệ nhân Phan Thị Thuận (65 tuổi, Phùng Xá, Mỹ Đức, Hà Nội) là người đầu tiên ở Việt Nam dệt vải từ tơ sen. Tuy nhiên, những chiếc khăn làm từ loại này vẫn không đủ hàng để bán ra thị trường. Theo nghệ nhân Thuận, một người dệt một chiếc khăn bằng lụa tơ sen phải mất một tháng để hoàn thiện. Vì quy trình làm khăn hoàn toàn làm thủ công nên mất khá nhiều thời gian. Trong năm ngoái, xưởng sản xuất của bà chỉ làm được 12 chiếc khăn lụa tơ sen. Người tiêu dùng muốn mua phải đặt trước và chờ đợi cả tháng.

Do những yêu cầu phức tạp và sự kỳ công trong các công đoạn nên giá thành các sản phẩm lụa tơ sen rất cao. Trung bình một chiếc khăn làm từ tơ sen có giá trên thị trường vào khoảng trên 4 triệu đồng, tùy loại.

Xem thêm bài viết: phong cách thời trang các nước

Sợi bông

Sợi bông được thu hoạch từ hạt của cây bông. Sợi bông gần như là cellulose nguyên chất, với sự mềm mại và thoáng khí khiến nó trở thành chất xơ tự nhiên phổ biến nhất thế giới. Chiều dài sợi thay đổi từ 10 đến 65 mm và đường kính từ 11 đến 22 micro mét. Nó hút ẩm rất tốt, làm cho quần áo cotton vô cùng thoải mái trong thời tiết nóng. Độ bền của sợi bông cao trong các dung dịch xà phòng nên nó khá an toàn khi giặt các loại quần áo được may dệt từ sợi bông.

Bông được trồng ở khoảng 80 quốc gia, là một trong những cây trồng được sản xuất rộng rãi nhất thế giới và sử dụng khoảng 2,5% diện tích đất trồng trọt của thế giới. Bông là nền tảng cho nền kinh tế của nhiều nước đang phát triển, đặc biệt là ở Tây và Trung Phi, nơi có khoảng 10 triệu trang trại nhỏ mà thu nhập phụ thuộc vào ngành này.

Ứng dụng của sợi bông:

Ước tính 60% sợi cotton được sử dụng làm sợi dệt và chỉ may trong nhiều loại quần áo, đặc biệt là áo sơ mi, áo phông và quần jean, ngoài ra còn có trong trong áo khoác, đồ lót…

Sợi bông cũng được sử dụng để làm đồ nội thất gia đình, như rèm cửa, khăn trải giường và rèm cửa sổ, và là loại sợi được sử dụng phổ biến nhất trong khăn trải giường, vỏ gối, và khăn.

Ngoài ra, bông được sản xuất thành các vật liệu đặc biệt với nhiều ứng dụng tuyệt vời: trang phục chống cháy, bông gòn, nén, băng gạc, khăn vệ sinh và tăm bông.

Sản xuất và thương mại:

Thế giới sản xuất khoảng 25 triệu tấn bông mỗi năm. Sáu quốc gia: Trung Quốc, Brazil, Ấn Độ, Pakistan, Hoa Kỳ và Uzbekistan – chiếm hơn 80% tổng sản lượng. Từ một nhà xuất khẩu ròng, Trung Quốc đã trở thành người mua bông thô lớn, chủ yếu từ nhà xuất khẩu bông hàng đầu thế giới – Hoa Kỳ.

Sợi lanh

Sợi lanh cũng là một trong những sợi đầu tiên được chiết xuất, kéo thành sợi và dệt thành hàng dệt may.

Sợi lanh thu được từ thân cây lanh, sử dụng chủ yếu để làm vải lanh. Nhà máy sản xuất sợi lanh xuất hiện từ rất lâu đời. Cây lanh phát triển tốt nhất ở các vùng ôn đới phía bắc, nơi mùa hè ẩm vừa phải giúp lanh sinh trưởng tốt. Ở Ba Lan, một ha cây lanh mang lại 1,5 đến 3,5 tấn xơ lanh.

Giống như bông, sợi lanh là một loại polymer cellulose, nhưng cấu trúc của nó tinh thể hơn, làm cho nó chắc hơn, giòn hơn và cứng hơn để xử lý, và dễ nhăn hơn. Sợi lanh có chiều dài lên tới 90 cm và đường kính trung bình từ 12 đến 16 micro mét. Chúng hấp thụ và giải phóng nước nhanh chóng, làm cho vải lanh khá thoải mái khi mặc trong thời tiết nóng.

Ứng dụng của sợi lanh:

Hơn 70% vải lanh được dùng để sản xuất quần áo. Sợi lanh được đánh giá cao bởi ưu điểm mát mẻ đặc biệt trong thời tiết nóng.

Vải lanh duy trì một vị trí thiết yếu trong hàng dệt may gia dụng chất lượng cao như khăn trải giường, vải trang trí nội thất, và các phụ kiện trang trí nội thất.
Sợi lanh ngắn hơn ứng dụng trong việc sản xuất khăn bếp, buồm, lều và vải. Các loại sợi kém hơn được sử dụng làm cốt thép và chất độn trong vật liệu tổng hợp nhựa nhiệt dẻo và nhựa nhiệt rắn được sử dụng trong nội thất ô tô, đồ nội thất và các sản phẩm tiêu dùng khác.

Sản xuất và thương mại:

Các nhà sản xuất hàng đầu sợi lanh là Pháp, Bỉ và Hà Lan. Các nhà sản xuất quan trọng khác là Trung Quốc, Belarus và Liên bang Nga. Tổng diện tích dành riêng cho canh tác lanh để lấy sợi được ước tính vào khoảng 120.000 ha ở châu Âu và khoảng 320.000 ha trên toàn thế giới.

Liên minh châu Âu là nhà sản xuất lớn nhất thế giới, tiếp theo là Trung Quốc. Trung Quốc cũng là khách hàng chính của lanh thô, với lượng nhập khẩu 60.000 tấn mỗi năm, bao gồm hầu hết các sợi lanh của châu Âu. Sản xuất vải lanh số lượng lớn đã chuyển sang Đông Âu và Trung Quốc, nhưng các nhà sản xuất thích hợp ở Ireland, Ý và Bỉ tiếp tục cung cấp cho thị trường vải chất lượng cao ở Châu Âu, Nhật Bản và Hoa Kỳ.

Sợi gai dầu

Gai dầu là một trong những loài thực vật dễ trồng mà không cần hóa chất nông nghiệp, cây gai dầu được sử dụng ngày càng nhiều trong sản xuất sợi dệt.

Sợi gai dầu thu được từ vỏ của cây gai dầu. Gai dầu phát triển dễ dàng và có thể đạt đến độ cao 4 mét mà không cần sử dụng hóa chất nông nghiệp. Sản xuất cây gai dầu bị hạn chế ở một số quốc gia, nơi loại cây này bị nhầm lẫn với cần sa. Năng suất tối ưu của sợi gai dầu là hơn 2 tấn mỗi ha, trong khi năng suất trung bình là khoảng 650 kg.

Sợi gai dầu có ưu điểm dài, khỏe và bền. Sợi gai dầu có khoảng 70% cellulose và chứa hàm lượng lignin thấp (khoảng 8-10%). Đường kính sợi dao động từ 16 đến 50 micro mét. Sợi gai dầu dẫn nhiệt, dễ nhuộm, chống nấm mốc, ngăn chặn tia cực tím và có đặc tính chống vi khuẩn tự nhiên.

Ứng dụng của sợi gai dầu:

Sợi gai dầu đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ để làm dây thừng, vải và giấy.Với những kiến thức may mặc mà Sợi gai dài có thể được kéo ra và dệt để tạo ra loại vải lanh, giống như vải lanh được sử dụng trong quần áo, vải dệt trang trí nội thất và thảm trải sàn.
Sợi gai dầu pha trộn với bông, lanh, lụa và len mang lại cảm giác mềm mại hơn, đồng thời tăng thêm độ bền cho sản phẩm.

Ở châu Âu, sợi gai dầu được sử dụng chủ yếu trong ngành công nghiệp giấy. Ngoài ra, sợi gai dầu cũng được sử dụng để làm nhựa nhiệt dẻo đúc trong ngành công nghiệp ô tô.

Sản xuất và thương mại:

Nhà sản xuất cây gai dầu hàng đầu thế giới là Trung Quốc, đứng sau là châu Âu, Chile và Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên. Trong Liên minh châu Âu cây gai dầu được trồng trên khoảng 15.000 ha đất. Các nhà sản xuất chính là Pháp, Đức và Anh.

Trung Quốc là nước xuất khẩu hàng dệt gai dầu lớn nhất, chủ yếu sang châu Âu và Bắc Mỹ, nơi thị trường quần áo gai dầu đang phát triển nhanh chóng. Trung Quốc cũng xuất khẩu ván sợi dựa trên cây gai dầu.

Sợi đay

Sợi đay được chiết xuất từ ​​vỏ cây đay. Đay phát triển mạnh ở vùng nhiệt đới thấp với độ ẩm từ 60% đến 90%. Một ha cây đay tiêu thụ khoảng 15 tấn carbon dioxide và giải phóng 11 tấn oxy. Năng suất là khoảng 2 tấn sợi đay khô mỗi ha.

Được mệnh danh là “sợi vàng”, sợi đay có ưu điểm dài, mềm và sáng bóng, với chiều dài từ 1 đến 4 mét và đường kính từ 17 đến 20 micro mét. Đây là một trong những sợi thực vật mạnh nhất của tự nhiên và chỉ đứng thứ hai sau bông về số lượng sản xuất. Đay có đặc tính cách điện và chống tĩnh điện cao, hút ẩm vừa phải và độ dẫn nhiệt thấp.

Ứng dụng của sợi đay:

Trong cuộc cách mạng công nghiệp, sợi đay thay thế phần lớn sợi lanh và sợi gai trong bao gai. Sợi đay và dây bện cũng được dệt thành rèm cửa, trải ghế, thảm. Sợi đay pha trộn với các loại sợi khác được sử dụng trong vỏ đệm, đồ chơi, bóng đèn và giày. Các sợi rất mịn có thể được tách ra và làm thành lụa giả.

Đay đang được sử dụng ngày càng nhiều trong bao bì cứng và nhựa gia cố và đang thay thế gỗ trong bột giấy và giấy.

Vải địa kỹ thuật làm từ đay có khả năng phân hủy sinh học, linh hoạt, hấp thụ độ ẩm và thoát nước tốt. Chúng được sử dụng để ngăn chặn xói mòn đất và lở đất.

Sản xuất và thương mại:

Bangladesh và Tây Bengal ở Ấn Độ là các nhà sản xuất đay chính của thế giới. Ở Ấn Độ và Bangladesh, khoảng 4 triệu nông trại với 20 triệu người kiểm sống từ việc trồng đay, trong khi hàng trăm ngàn người làm việc trong lĩnh vực sản xuất đay.

Sản xuất đay biến động, bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết và giá cả. Sản lượng hàng năm dao động từ 2,3 đến 2,8 triệu tấn, ngang bằng với len. Ấn Độ sản xuất 60% đay của thế giới, Bangladesh chiếm phần lớn phần còn lại. Bangladesh xuất khẩu khoảng một nửa là xơ thô, và một nửa là các mặt hàng sản xuất. Ấn Độ chỉ xuất khẩu 200.000 tấn sản phẩm đay, phần còn lại được tiêu thụ trong nước.

Xem thêm bài viết: cách may áo cổ tròn

Sợi Tre

Sợi Bamboo hay còn gọi là sợi tre là một loại sợi tự nhiên thu được từ bột gỗ của cây tre với một số chất phụ gia an toàn khác. Loại vải dệt từ sợi tre có khả năng hút ẩm cực kỳ tốt, vượt trội hơn vải cotton đến 60% và độ bền màu cực cao.

Vải sợi tre có nguồn gốc từ châu Á, cho đến nay nó đã phổ biến ở thị trường châu Âu và Mỹ. Ban đầu bột gỗ của cây tre chủ yếu được sử dụng trong ngành công nghiệp sản xuất giấy thủ công nhưng chính nhờ sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại đã rạo ra loại vải từ sợi tre.

Quy trình sản xuất sợi tre đầu tiên được ghi nhận tại đại học Bắc Kinh. Cho đến năm 2000, quy trình này đã sử dụng thêm những loại dung môi hiện đại giúp loại bỏ vết keo tre cùng các chất tẩy trắng khác để tạo ra loại vải Bamboo cao cấp được bày bán rộng rãi trên thị trường và tiếp cận thành công người tiêu dùng ở Mỹ.

Từ năm 2004 đến năm 2010 thị trường vải Bamboo đã mở rộng nhanh chóng. Cho đến nay loại vải này đã ứng dụng rộng rãi trên khắp thế giới.

Tổng kết

Trên đây là tổng hợ các sợi được sản xuất từ tự nhiên mà hocmay.vn đã tổng hợp được , hy vọng sẽ giúp ích cho bạn được nhiều kiến thức cho việc chọn lựa sợi may mặc