Phương Pháp Nhuộm Tự Nhiên là thuốc nhuộm có nguồn gốc từ thực vật, xác khô của côn trùng hoặc khoáng chất, chủ yếu chúng được chiết xuất từ ​​một số bộ phận của thực vật tự nhiên như rễ, thân, lá, hoa và trái cây, v.v. Việc phát hiện phương pháp và sử dụng thuốc nhuộm tổng hợp nhân tạo từ  giữa thế kỷ 19 đã dẫn đến sự suy giảm đáng kể của thuốc nhộm tự nhiên trên thị trường.

Trong bài viết này, hãy cùng Hocmay.vn tìm hiểu về phương pháp nhuộm vải tự nhiên cũng như ưu điểm và nhược điểm của thuốc nhuộm tự nhiên nhé.

Bạn đang xem bài viết: Tìm Hiểu Về Phương Pháp Nhuộm Tự Nhiên và Ưu Nhược Điểm Của Nó

Giới thiệu về thuốc nhuộm tự nhiên

Thuốc nhuộm tự nhiên có thể được định nghĩa là những màu được chiết xuất từ ​​sự kết hợp của các nguồn thực vật, khoáng chất và côn trùng. Chúng chỉ đơn giản là các chất nhuộm được chiết xuất từ ​​các nguồn tự nhiên.

Phần lớn thuốc nhuộm tự nhiên là thuốc nhuộm thực vật từ rễ cây, quả mọng, vỏ cây, lá và gỗ và các nguồn hữu cơ khác như nấm và địa y. Có hơn 500 loài thực vật được xác định là nguồn cho thuốc nhuộm. Hầu hết các thuốc nhuộm tự nhiên không thể giữ màu trên cellulose hoặc các loại sợi dệt khác mà không sử dụng chất gắn màu. Để tạo ra ái lực giữa sợi và các phân tử thuốc nhuộm tự nhiên, chúng cần hóa chất phối màu, thường là muối kim loại, có ái lực với cả chất tạo màu và sợi.

So với thuốc nhuộm tổng hợp, thuốc nhuộm tự nhiên hầu hết có khả năng phân hủy sinh học, thân thiện với môi trường và ít gây dị ứng. Nghiên cứu cho thấy rằng một số thuốc nhuộm tự nhiên có tác dụng gây đột biến, ví dụ: nghệ tây vàng; nhiều đột biến dẫn đến ung thư; hay carmine có thể gây hen suyễn nếu hít vào liên tục. Nhưng có thể nói rằng hầu hết các thuốc nhuộm tự nhiên đều an toàn và một số thậm chí có tác dụng chữa bệnh, ví dụ, chất curcumin trong củ nghệ có đặc tính kháng khuẩn.

Mặc dù thuốc nhuộm tự nhiên đang có một số lợi thế so với thuốc nhuộm tổng hợp, việc sử dụng thuốc nhuộm tự nhiên rất hạn chế do giới hạn về màu sắc cũng như quy trình ứng dụng tiêu chuẩn trên vật liệu dệt.

Tầm quan trọng của thuốc nhuộm tự nhiên

• Sự phát triển của thuốc nhuộm tự nhiên

Thuốc nhuộm tự nhiên đã được sử dụng trong hầu hết các nền văn minh cổ đại trên thế giới, như Ấn Độ, Trung Quốc, Mesopotamia, Ai Cập, Hy Lạp, Aztec và các quốc gia khác. Việc sử dụng thuốc nhuộm tự nhiên cho thẩm mỹ và các mục đích khác đã xuất hiện từ ít nhất 15000 năm trước được biết đến từ việc phát hiện ra đất son đỏ trong các khu chôn cất cổ xưa.

Nghệ thuật nhuộm vải được cho là xuất hiện từ năm 3000 trước Công nguyên ở Trung Quốc và 2500 trước Công nguyên ở Ấn Độ. Ở Trung Quốc, nhuộm bằng thực vật, vỏ cây và côn trùng đã được truy nguyên từ hơn 5000 năm trước.

Thuốc nhuộm tự nhiên lâu đời nhất và được sử dụng rộng rãi nhất là Indigo (Chàm), kể từ 4000 năm trước, nó đã được biết đến ở Ấn Độ. Từ thời đại đồ đồng, một loại thuốc nhuộm màu xanh được gọi là “woad” đã được sử dụng ở các nước Bắc Âu như Đan Mạch, Estonia, Phần Lan, Ireland và Vương quốc Anh, v.v.

Một loại thuốc nhuộm cổ xưa khác – màu tím Tyrian có nguồn gốc từ vỏ sò Địa Trung Hải thuộc giống Purpura và Murex, đây có lẽ là thứ thuốc nhuộm đắt nhất trong lịch sử. Màu tím Tyrian đầu tiên có thể được sử dụng bởi người Phoenicia cổ đại vào đầu năm 1570 trước Công nguyên.

Xem thêm bài viết: nghệ thuật tạo hình độc đáo

• Một số chiết xuất thuốc nhuộm tự nhiên

Chàm tự nhiên:

Chàm là một trong những thuốc nhuộm tự nhiên lâu đời nhất được sử dụng để nhuộm và in. Cây chàm được trồng trên hàng ngàn mẫu đất ở Ấn Độ. Toàn bộ nhà máy được sử dụng để chiết xuất thuốc nhuộm và dạng chiết xuất của thuốc nhuộm chàm được cung cấp ở dạng bột.

Lac – Bọ cánh kiến đỏ:

Lac có lẽ là thuốc nhuộm cổ xưa nhất trong tất cả các loại thuốc nhuộm động vật. Thuốc nhuộm được lấy từ côn trùng Kerria Lacca – bọ cánh kiến đỏ. Thành phần màu chính trong thuốc nhuộm này được xác định là Laccaic Acid. Màu nhuộm có độ bền rất tốt chịu được giặt, cọ xát và ánh sáng.

Madder – Cây thiên thảo:

Madder là một trong những Thuốc nhuộm tự nhiên lâu đời nhất. Nó đòi hỏi khí hậu nhiệt đới và đất ẩm để canh tác. Chúng được trồng ở chân núi Hy Mã Lạp Sơn với số lượng lớn.

Trái thạch lựu:

Lựu là trái cây được tiêu thụ nhiều nhất ở châu Á. Thuốc nhuộm được chiết xuất từ ​quả lựu. Màu thu được từ quả lựu có khả năng chịu cọ xát, giặt tốt và độ bền màu nhẹ. Lựu cũng được sử dụng làm chất gắn màu và được nhuộm với các thuốc nhuộm tự nhiên khác để cải thiện các đặc tính độ bền.

Hầu hết các thuốc nhuộm tự nhiên được lấy từ các bộ phận khác nhau của thực vật như thân, hoa, rễ, vv. Chúng cũng được chiết xuất từ ​​khoáng chất và xác khô của côn trùng. Một số cây có thể có nhiều hơn một màu tùy thuộc vào loại cây nào được sử dụng để chiết xuất.

Phương pháp chiết xuất thuốc nhuộm từ thực vật tự nhiên về cơ bản phụ thuộc vào phương pháp chiết xuất thuốc nhuộm. Chủ yếu có bốn phương pháp được sử dụng trong chiết xuất thuốc nhuộm tự nhiên.

• Phương pháp nước: Thuốc nhuộm được đun sôi ở nhiệt độ 100 ° C trong nước mềm và dung dịch thuốc nhuộm thu được sau khi đun sôi và lọc.
• Phương pháp kiềm: Ban đầu dung dịch kiềm 1% được điều chế bằng cách thêm natri cacbonat hoặc natri hydroxit vào nước. Nguyên liệu được đưa vào trong đó và được đun sôi ở 100 °C và lọc.
• Phương pháp axit: Chuẩn bị 1% dung dịch axit bằng cách thêm HCL vào nước mềm. Nhập vật liệu nhuộm và đun sôi ở 100 ° C. Lọc dung dịch nhuộm.
• Phương pháp cồn: Bằng cách thêm một lượng rượu vào nước với lượng bằng nhau. Vật liệu nhuộm được đưa vào và đun sôi ở 100 ° C và lọc.

Việc chiết xuất có thể được thực hiện trong môi trường nước, axit hoặc kiềm. Hiện tại ở Ấn Độ, hầu hết các nhà sản xuất thuốc nhuộm tự nhiên quy mô nhỏ đang sử dụng các phương pháp này.

Các kỹ thuật khai thác hiện đại được thực hiện với việc sử dụng nhà máy chiết xuất, quy trình thẩm thấu ngược và mới nhất là phương pháp chiết chất lỏng siêu tới hạn. Phương pháp này rất phổ biến ở các nước phát triển.

Ưu điểm của thuốc nhuộm tự nhiên:

• Thuốc nhuộm tự nhiên có khả năng phân hủy sinh học, không độc hại và không gây dị ứng. Chúng không gây ra bất kỳ mối nguy hiểm sức khỏe nào và do đó chúng có thể được sử dụng dễ dàng mà không có nhiều mối quan tâm về môi trường.
• Các sắc thái được tạo ra bởi thuốc nhuộm / chất tạo màu tự nhiên thường mềm mại, bóng và dịu mắt.
• Thuốc nhuộm tự nhiên dễ dàng chiết xuất màu sắc bằng cách đun sôi cây, lá, vỏ cây hoặc cánh hoa trong nước.
• Thuốc nhuộm tự nhiên có vẻ đẹp tinh tế không thể tái tạo bằng thuốc nhuộm tổng hợp.
• Thuốc nhuộm tự nhiên có thể tạo ra một loạt các màu sắc bằng cách trộn và kết hợp hệ thống.
• Hấp thụ tia cực tím cao hơn được thể hiện từ các loại vải được nhuộm bằng thuốc nhuộm tự nhiên.
• Nhiều loại thuốc nhuộm tự nhiên có đặc tính kháng khuẩn và có thể thay thế thuốc nhuộm tổng hợp trong quần áo trẻ em và thực phẩm để đảm bảo an toàn.
• Thuốc nhuộm tự nhiên không có thành phần gây ung thư.
• Quần áo được nhuộm bằng thuốc nhuộm tự nhiên mang lại lợi nhuận cao hơn cho thợ nhuộm và nhà sản xuất.
• Thuốc nhuộm tự nhiên không chứa hóa chất có hại cho sức khỏe và đáng tin cậy hơn thuốc nhuộm tổng hợp hóa học.

Nhược điểm của thuốc nhuộm tự nhiên:

• Rất khó để tái tạo sắc thái bằng cách sử dụng thuốc nhuộm / chất tạo màu tự nhiên, vì các sản phẩm nông nghiệp này thay đổi từ mùa này sang mùa khác, thời kỳ trưởng thành, v.v.
• Trong nhiều trường hợp thuốc nhuộm tự nhiên cần có chất gắn màu để cố định thuốc nhuộm trên vải.
• Thuốc nhuộm tự nhiên rất đắt tiền và màu sắc, độ bền ánh sáng thấp.
• Dệt nhuộm tự nhiên có thể thay đổi màu sắc khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, mồ hôi và không khí.
• Năng suất thấp hơn thuốc nhuộm tổng hợp.
• Đòi hỏi diện tích đất rộng lớn để sản xuất.
• Thời gian tiêu thụ để nhuộm bằng thuốc nhuộm tự nhiên là nhiều hơn.

Ứng dụng thuốc nhuộm tự nhiên:

Thuốc nhuộm tự nhiên được sử dụng rộng rãi nhất để tạo màu cho vật liệu dệt, chất nền thực phẩm và da, v.v.

Lá chàm được sử dụng để làm thuốc nhuộm tóc cũng như dầu dưỡng tóc. Bột lá được sử dụng làm thuốc nhuộm màu đen tự nhiên cho tóc.

Thuốc nhuộm tự nhiên thường được sử dụng trong ngành công nghiệp mỹ phẩm do tác dụng chống tia cực tím và đặc tính chống lão hóa.

Thuốc nhuộm tự nhiên được sử dụng để tạo màu thực phẩm.

Tổng kết

trên đây là tổng hợp thông tin về kiến thức may mặc của phương pháp nhuộm vải tự nhiên mà hocmay đã tổng kết lại cho bạn đoc, hy vọng bài viết sẽ đem lại nhiều kiến thức bổ ích cho bạn